Plazma, basitce gaz haldeki maddelerin manyetik kutuplaştırmaya bağlı doğrusal noktalarda oluşan fiziksel ve kimyasal reaksiyonun kontrollü etkileşim sürecine verilen genel ad.

Plazma, kimya ve fizikte "iyonize olmuş gaz" anlamına gelmektedir. İyonize gaz için kullanılan plazma kelimesi 1920'li yıllardan beri fizik literatüründe yer etmeye başlamıştır. Kendine özgü niteliklere sahip olduğundan, plazma hali maddenin katı, sıvı ve gaz halinden ayrı olarak incelenir.

Katı bir cisimde cismi oluşturan moleküllerin hareketi çok azdır, moleküllerin ortalama kinetik enerjisi herhangi bir yöntemle (örneğin ısıtarak) arttırıldığında cisim ilk önce sıvıya, sonra da gaza dönüşür. Gaz fazında elektronlar gâyet hızlı hareket ederler. Eğer gaz halinden sonra da ısı verilmeye devam edilirse iyonlaşma başlayabilir, bir elektron çekirdek çekiminden kurtulur ve serbest bir elektron uzayı meydana getirerek maddeye yeni bir şekil kazandırır. Atom bir elektronu eksilmiş ve net bir pozitif yüke sahip olmuş olacaktır. Yeterince ısıtılmış gaz içinde iyonlaşma defalarca tekrarlanır ve serbest elektron ve iyon bulutları oluşmaya başlar. Fakat bazı atomlar nötr kalmaya devam eder. Oluşan bu iyon, elektron ve nötr atom karışımı, plazma olarak adlandırılır.

Plazmanın Kullanım Alanları

Plazma üzerinde yapılan çalışmalar plazma teknolojisinin doğmasına sebep olmuştur Günümüzde tıp, tekstil, uçak endüstrisi, otomobil, kâğıt, elmas, elektronik çip yapımı, savunma sanayi, kristal büyütme, radar araştırmaları ve uzay teknolojisinde roketlerin fırlatılması gibi değişik alanlarda kullanılmaktadır.

Son yıllarda insanların gıda ile ilgili beklentilerinin artması sonucu, kaliteyi etkilemeden gıdaların sterilize edilmesi daha çok önem kazanmaya başlamıştır. Her ne kadar ısı, UV ve etilenoksit ile hidrojenperoksit gibi kimyasallar sterilizasyon amacıyla kullanılsa da düşük sıcaklıkta, derinlemesine ve kalıntısız bir sterilizasyon işlemi her zaman üzerinde çalışılmaya değer konulardan biri olmuştur. Son yıllarda kabul görmeye başlayan bu yöntem plazma sterilizasyonudur ve ısıya karşı duyarlı maddelerde geleneksel yöntemlerle yapılan sterilizasyona alternatif oluşturmaktadır.

Günlük yaşamımızda kullandığımız plazmalı nesnelerden bir kaçı; floresan lambalar , plazma televizyonlar ve klimalardır. Özellikle AIDS, kuş gribi, deli dana, SARS ve domuz gribi gibi salgınlara neden olan virüslerin plazma teknolojisiyle yok edilmesi hedeflenmektedir . Fakat bu teknoloji biyolojik silah yapımında da kullanılmaktadır . Tüm virüslere karşı etkili olacak bir tür “atom aşısı” üretmek bu teknoloji ile uğraşan bilim insanlarının en büyük amacıdır .

Yapılan çalışmalar zatürre, idrar enfeksiyonu, sivilce, mide iltihabı, kan dolaşımı enfeksiyonu, tifo, yiyecek zehirlenmeleri, menenjit, sinüzit ve şarbona etken olan bakterilerin “soğuk plazma” uygulanarak 5 -10 saniye gibi kısa bir sürede yok edilebildiğini göstermiştir.

AIDS, kolera, Ruam hastalığı, veba, çiçek, sıtma, tifo ve konserve zehirlenmelerine sebep olan mikroorganizmalar üzerindeki çalışmalar ise devam etmektedir. Soğuk plazma teknolojisi kanser araştırmaları için de ümit vericidir.